Pomoc psychologa po wypadku. Dlaczego warto z niej skorzystać?

Znaczenie pomocy psychologicznej udzielanej uczestnikom wypadków przez długie lata pozostawało niedoceniane. Początkowo również sama pomoc tego rodzaju często niesiona była w niewłaściwy sposób. Tak naprawdę dopiero po tragicznych wydarzeniach z 11 września 2001 roku naukowcy dokładniej pochylili się nad tym zagadnieniem – wykazując, że odpowiednie metody są w stanie uratować życie osobom z doświadczeniem traumy.

I chodzi tu nie tylko o uratowanie życia w sensie dosłownym – jako że pewien odsetek ofiar tzw. stresu pourazowego podejmuje próby samobójcze – ale też o uratowanie życia takiego, jakim ono było przed wypadkiem. Zmiany zachodzące w psychice pod wpływem takiego traumatycznego wydarzenia potrafią bowiem niekorzystnie odbić się zarówno na pracy osoby, która go doświadczyła, jak również na jej relacjach z innymi ludźmi.

Skutki stresu pourazowego

Wśród czynników świadczących o tym, że psychika poszkodowanego nie jest w stanie w pełni poradzić sobie z tym przykrym doświadczeniem, a także jego negatywnych konsekwencji wymienić można chociażby:

• uporczywe wspomnienia wypadku,
• koszmary senne uniemożliwiające optymalną regenerację organizmu,
• objawy fizyczne takie jak kołatanie serca, duszność czy zlanie potem w odpowiedzi na bodziec przypominający o traumie (np. dźwięk karetki, klaksonu, jakiś konkretny zapach),
• dolegliwości somatyczne takie jak przewlekły ból bez wyraźnej przyczyny,
• narastanie dystansu wobec bliskich, którzy „nie są w stanie zrozumieć”,
• poczucie bezcelowości działań, niemożność odczuwania radości, depresja,
• unikanie pewnych miejsc lub czynności (np. jazdy samochodem, przechodzenia przez ulicę po wypadku komunikacyjnym),
• spadek koncentracji i wydajności w pracy,
• wzrost nerwowości, agresja,
• napady lęku i paniki,
• częstsze sięganie po alkohol i inne używki, co prowadzić może do uzależnienia i dalszych problemów.

Warto zdawać sobie sprawę z faktu, że ofiarami stresu pourazowego padają nawet osoby uchodzące za „silne i odporne psychicznie”. Trzeba też jednak uświadomić sobie, że nie jest to choroba psychiczna, ale pewne zaburzenie funkcjonowania, które u większości uczestników wypadków po pewnym czasie samoistnie wraca do normy.

Jak sobie radzić z problemem

Opisane wyżej niepożądane objawy utrzymują się, a nawet nasilają po upływie kilku tygodni u mniej więcej 10-30 proc. osób. Dobra wiadomość jest taka, że powrót do równowagi psychicznej jest w ich przypadku jak najbardziej możliwy – o ile udzielona zostanie im właśnie profesjonalna pomoc psychologiczna. Może ona przybierać postać psychoterapii grupowej lub indywidualnej (zwłaszcza poznawczo-behawioralnej), wspomaganej ewentualnie kilkumiesięcznym leczeniem farmakologicznym. Koszty podjęcia tych działań zgodnie z prawem powinny zostać pokryte przez sprawcę wypadku lub jego ubezpieczyciela.

Podstawą dochodzenia roszczeń z tego tytułu jest opinia biegłego psychologa, który ocenia, czy danej osobie należy udzielić pomocy psychologicznej, a także w jakim zakresie i formie – dowiadujemy się w Instytucie Medycyny Interwencyjnej, gdzie można uzyskać też więcej szczegółowych informacji na ten temat.