Jak wygląda procedura rozwodu kościelnego?

Procedura tzw. „rozwodu kościelnego” to bardzo skomplikowany proces. Kościół Katolicki uznaje sakramentalny związek małżeński za nierozerwalny. W związku z tym „rozwód kościelny” nie jest możliwy. W uzasadnionych przypadkach można jednak udowodnić, iż z przyczyn przewidzianych prawem, zawarte małżeństwo de facto nigdy nie zaistniało. Wyjaśniamy, jak wygląda procedura unieważnienia małżeństwa sakramentalnego.

Uznanie nieważności małżeństwa zawartego w Kościele Katolickim

Kanoniczny proces dotyczący unieważnienia małżeństwa w niczym nie przypomina rozwodów w sądzie świeckim. Proces o unieważnienie małżeństwa rozpoczyna się od złożenia tzw. skargi powodowej do kompetentnego trybunału kościelnego. Podczas toczącego się postępowania oboje małżonkowie są przesłuchiwani, konieczne jest także powołanie świadków, oraz zgromadzenie odpowiednich materiałów dowodowych. Nie odbywa się jednak konfrontacja między stronami i świadkami, a rozprawy nie są publiczne.

Jak przebiega postępowanie w sprawie unieważnienia małżeństwa?

Żeby rozpocząć procedurę unieważnienia małżeństwa, (w pewnym skrócie i uproszczeniu) – jeden z małżonków musi złożyć skargę powodową, która trafia do zaakceptowania przez kompetentny trybunał kościelny. Ten wystawia stosowny dekret, w którym ustala przedmiot i zakres sporu. Po załatwieniu wstępnych formalności, przesłuchiwane są obie strony sporu oraz powołani świadkowie. Małżonkowie są jednak przesłuchiwani osobno i nie dochodzi do bezpośredniej konfrontacji.

Często zostają powołani biegli sądowi, aby wydali stosowne oświadczenia dotyczące badanych kontrowersji. Po wystosowaniu uwag przed wyrokowych przez obrońcę węzła (odpowiednik cywilnego prokuratora), publikowane są akta sprawy i udostępnione do wglądu dla zainteresowanych stron. Istnieje wtedy jeszcze możliwość złożenia materiałów dowodowych (które nie były dotychczas jeszcze rozpatrywane),  oraz końcowe mowy obrończe. Po wyrokowaniu w sprawie zapada decyzja o tym, czy dane małżeństwo może zostać uznane za nieważne.

W 2015 roku papież Franciszek wprowadził reformę sądownictwa, dzięki której proces unieważnienia małżeństwa trwa dużo krócej i wystarczy już jeden pozytywny wyrok, aby móc stwierdzić nieważność sakramentalnego związku małżeńskiego.

Przygotowując się do procesu o unieważnienie małżeństwa, warto skorzystać z pomocy adwokata kościelnego, który przeprowadzi nas przez cały skomplikowany proces. Sprawami z zakresu unieważniania małżeństw zajmuje się kancelaria kanoniczna Dariusza Skrzypczaka w Chorzowie.

Kiedy można otrzymać „rozwód kościelny”?

Proces o uznanie nieważności małżeństwa może być wszczęty tylko w określonych przypadkach. Najczęstszymi powodami do rozpoczęcia procesu są tzw. niezdolności konsensualne, czyli np. zatajone choroby psychiczne, niedorozwój umysłowy, homoseksualizm, transseksualizm, ale także alkoholizm, narkomania, seksoholizm, nałogi i uzależnienia czy po prostu niedojrzałość emocjonalna. Innymi słowy wady zgody małżeńskiej, które objawiają się poważnym brakiem rozeznania oceniającego co do praw i obowiązków małżeńskich a co za tym idzie, niezdolność do ich wykonywania.