Wermikulit – właściwości i zastosowanie

Wermikulit jest charakterystycznym minerałem ilastym, który pod wpływem podgrzewania znacznie zwiększa swoją objętość. Powstaje w naturalnych procesach wietrzenia lub zmian hydrotermalnych biotytu oraz flogopitu, czyli minerałów z grupy krzemianów. Największe złoża wermikulitu znajdują się w Brazylii, Południowej Afryce oraz w Chinach, toteż właśnie tam wydobywany jest na skalę przemysłową.

Właściwości wermikulitu

Wermikulit (Mg,Fe,Al)3(Al,Si)4O10(OH)2·4H2O to uwodniony glinokrzemian magnezu i żelaza. Jak można zauważyć, jest minerałem o bardzo złożonym składzie chemicznym. Występuje w barwach od żółtej do brązowej. Tak jak pozostałe materiały ilaste ma warstwową budowę krystaliczną. Wermikulit jest lekki, ma niską gęstość, za to bardzo wysoką odporność biologiczną i chemiczną. Jest minerałem chłonnym, przy czym z łatwością przyjmuje, ale też oddaje wodę. Ze względu na naturalne pochodzenie jest surowcem ekologicznie czystym, nietoksycznym, w pełni bezpiecznym. Jego najciekawszą właściwością jest zdolność do znacznej zmiany objętości. Poddany oddziaływaniu wysokiej temperatury oddaje wodę i pęcznieje, przy czym zwiększa swoją objętość nawet trzydziestokrotnie.

Zastosowanie wermikulitu

Właściwości wermikulitu sprawiają, że znajduje on szereg najróżniejszych zastosowań. W postaci surowej wykorzystywany jest w rolnictwie i ogrodnictwie, m.in. do zabezpieczania płodów rolnych i cebulek roślin przed wilgocią w trakcie przechowywania, jako dodatek do podłoży uprawnych, a nawet do ściółek w budynkach inwentarskich, gdzie zapobiega rozwojowi grzybów i bakterii. Sprawdza się także jako dodatek do podłoża w hodowlach terrarystycznych, gdzie pomaga w utrzymaniu prawidłowej wilgotności.

Największe korzyści z wykorzystania wermikulitu czerpie branża budowlana. W postaci sypkiej dodawany jest do lekkich betonów, używa się go także w produkcji cegieł ognioodpornych. Ponieważ obróbka termiczna podnosi jego odporność na skrajnie wysokie temperatury, w przemyśle najczęściej wykorzystywany jest właśnie do tworzenia izolacji cieplnych i ogniochronnych. Doskonale sprawdza się także jako surowiec do produkcji uszczelek wysokotemperaturowych – opowiada nasz rozmówca z przedsiębiorstwa Europolit.

W procesie wypalania omawianego minerału powstaje wermikulit ekspandowany, który charakteryzuje się wysoką izolacyjnością akustyczną i termiczną. Taki materiał jest zdolny do pracy w bardzo szerokim zakresie temperatur (od -260 do +1200^oC) i zaliczany jest do materiałów ogniotrwałych. Do wykonywania izolacji stosuje się płyty wermikulitowe, które powstają w procesie prasowania granulatu pod wysokim ciśnieniem. Ponieważ są one łatwe w obróbce, wykonuje się z nich elementy izolacyjne o różnych wymiarach i kształtach. W praktyce płyty z wermikulitu używane są m.in. do tworzenia izolacji wysokotemperaturowych i ogniochronnych na potrzeby przemysłu, np. do zabezpieczania elementów instalacji przesyłowych i urządzeń znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie pieców i kotłów, a nawet wkładów kominowych. Nieduża waga i brak dodatków toksycznych potencjalnie szkodliwych dla człowieka sprawia, że płyty wermikulitowe stosowane są również do tworzenia zabezpieczeń przeciwpożarowych stropów czy poddaszy.