Oświetlenie akwarium lampami HQI

Niektóre typy akwariów wymagają od akwarysty zastosowania rodzaju oświetlenia, które jest mocne i dobrze skupione, doskonale oddaje kolory, a do tego dostarcza odpowiednią ilość promieniowania podczerwonego. Warunki takie potrzebne są do właściwego rozwoju biotopu lub oświetlenia zbiornika o imponujących rozmiarach. Dobrym rozwiązaniem jest sięgnięcie po lampy HQI.

Lampy HQI – czyli jakie?

Na początku przyjrzyjmy się samemu urządzeniu, jego konstrukcji oraz zasadzie działania.

Lampy HQI to wysokociśnieniowe lampy typu wyładowczego, zwane również lampami metalohalogenkowymi. Zbudowane są z żarnika zdolnego rozgrzać się do bardzo wysokich temperatur (ceramiczny, kwarcowy) osadzonego w szklanej tubie wypełnionej mieszaniną gazu szlachetnego (np. argon) i par rtęci oraz wzbogaconą dodatkiem halogenku metalu (sole kwasów halogenwodorowych zawierających fluor, brom, jod i chlor) – informuje nas właściciel sklepu Aqua-Light, Aleksander Warwocki, ekspert ds. oświetlenia. – Po przyłożeniu do lampy napięcia następuje wyładowanie między dwoma elektrodami i jonizacja gazu wewnątrz tuby, co prowadzi do dalszego wzrostu ciśnienia i temperatury gazu, a w efekcie – rozjarzenia się halogenków metalu i emisji światła. Światło to jest wyjątkowo wydajne, a jego widmo jest bardzo zbliżone do widma światła dziennego – dodaje ekspert.

Sama lampa nie wystarczy

Niezbędny do zamontowania lampy w oprawie trzonek może być dostosowany do określonych potrzeb użytkownika – spotykane są m.in. lampy o tzw. gwincie edisonowskim (np. E27, E40), Rx7s, Fc2 czy dwupinowym G12. Ale też i inne, bo jest to źródło światła o szerokim zastosowaniu, w tym do oświetlania ulic, obiektów sportowych, budynków, pomników, dzieł sztuki itp.

By jednak lampa rozpoczęła pracę, niezbędne jest stworzenie układu zawierającego również zapłonnik, kondensator (wyrówna straty przy starcie lampy) i statecznik, podobnie jak w innych konwencjonalnych źródłach świata (np. wysokoprężnych lampach sodowych czy nawet w świetlówkach). Układ może być magnetyczny (indukcyjny) lub zastąpiony nowoczesnym statecznikiem elektronicznym (na płytce PCB), który po podłączeniu do prądu będzie pełnił rolę kondensatora i zapłonnika. Zmniejszy również typowe dla układu ze statecznikiem magnetycznym migotanie światła, zminimalizuje pobór energii elektrycznej o około 15%, ograniczy nagrzewanie się całości układu i wyeliminuje jego głośną pracę.

Lampy HQI w oświetleniu akwarystycznym

Pomimo coraz większego udziału oświetlenia typu LED w akwarystyce, lampy metalohalogenkowe (czyli HQI) wciąż cieszą się niemałym zainteresowaniem wśród akwarystów. Nie bez przyczyny – światło z takiej lampy doskonale symuluje realne warunki występujące w środowisku danego biotopu, co pomaga rybom, zwierzętom wodnym oraz roślinom we właściwym wzroście i rozwoju. Ma również niebagatelny wpływ na rozmnażanie i inne zachowania socjalne. Ponadto światło lamp HQI dociera głębiej od światła świetlówek akwarystycznych i dodaje zbiornikowi wyjątkowej estetyki, rozświetlając dobrze toń wody i wywołując w niej efektowne rozbłyski.

Trzeba jednak pamiętać, że żarnik pracuje w wysokiej temperaturze, zatem i sama lampa metalohalogenkowa emituje dużo energii cieplnej (minimalna dostępna moc żarnika to aż 70W). Nie zamontujemy jej więc w akwarium z pokrywą, ale w otwartym zbiorniku już tak, najlepiej zawieszoną w efektownej oprawie nad tonią wody, na wysokości około 30 cm. Niekiedy (w małych zbiornikach) konieczne może nawet okazać się zrezygnowanie z dodatkowej grzałki wody. Należy więc pamiętać o dostosowaniu parametrów urządzenia do potrzeb naszych ryb i roślin, ale też do rozmiarów zbiornika.

Przyjęło się stosować zasadę 0,5-0,75 W mocy żarnika na 1 litr wody, zatem pojemność akwarium powinna być przynajmniej 2 razy większa od mocy najsłabszego zastosowanego żarnika (czyli ok. 140 litrów). Jeżeli jednak zbiornik ma nietypowy kształt lub jeden z wymiarów zdecydowanie przeważający – należy rozważyć uzupełnienie oświetlenia do akwarium świetlówkami lub innym odpowiednim źródłem tak, żeby zbiornik doświetlony był równomiernie.

Do jakich zbiorników lampy metalohalogenkowe?

Gdzie zastosujemy lampy HQI? Najchętniej wybierają je akwaryści zakładający biotopy morskie i oceaniczne (zatem zbiorniki o dużej i bardzo dużej pojemności oraz specyficznych warunkach bytowych), a także posiadacze akwariów roślinnych.

Dla widowiskowych efektów sięgną po nie również miłośnicy ryb i stworzeń słodkowodnych z jeziora Malawi, w którym z założenia nie ma roślin, ale żyjące wśród skał i korzeni ryby dzięki takiemu oświetleniu przepięknie się wybarwiają. Dobierając żarnik do danego typu biotopu należy uwzględnić jego zapotrzebowanie na dostarczaną przez źródło temperaturę barwową światła – inną dobierzemy do akwarium morskiego czy oceanicznego (od 8000 do 20000 K), inną zaś do roślinnego (poniżej 6500 K).