Komu i na jakich zasadach przysługuje zachowek?

Zachowek to instytucja prawa spadkowego, która ma na celu ochronę interesów osób bliskich zmarłego, które zostały pominięte w testamencie lub otrzymały zbyt małą część spadku. Celem tego artykułu jest przybliżenie czytelnikowi kluczowych aspektów prawnych związanych z tym zagadnieniem, takich jak osoby uprawnione do żądania zachowku, wysokość przysługującej kwoty oraz zasady jej ustalania.

Osoby uprawnione do żądania zachowku

Zgodnie z polskim prawem, osoby uprawnione do żądania zachowku to najbliżsi krewni zmarłego, którzy zostali pominięci w testamencie lub otrzymali zbyt małą część spadku. Są to przede wszystkim zstępni (dzieci, wnuki), małżonek oraz rodzice spadkodawcy. W przypadku braku dzieci i małżonka, uprawnienie do żądania zachowku mają również rodzeństwo oraz dziadkowie. Ważne jest, aby pamiętać, że zachowek nie przysługuje automatycznie – należy go żądać od spadkobierców w ciągu trzech lat od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o swoim uprawnieniu. Warto również w tej sprawie zwrócić się do specjalisty, takiego jak np. radca prawny Patryk Łytko.

Wysokość przysługującej kwoty zachowku

Kwota przysługującego zachowku zależy od wartości spadku oraz stopnia pokrewieństwa ze zmarłym. W przypadku dzieci i małżonka, wysokość zachowku wynosi połowę wartości udziału spadkowego, jaki przysługiwałby im na podstawie ustawy. Dla rodziców spadkodawcy, kwota ta wynosi jedną czwartą wartości spadku. Jeśli chodzi o rodzeństwo i dziadków, wysokość przysługującego im zachowku ustala sąd na podstawie ich potrzeb oraz możliwości majątkowych spadkobierców.

Zasady ustalania wartości zachowku

Wartość zachowku ustalana jest na podstawie wartości netto spadku, czyli wartości majątku pozostawionego przez zmarłego pomniejszonej o długi i ciężary spadkowe. Do ustalenia wartości majątku wchodzą wszelkie składniki aktywów (nieruchomości, ruchomości, prawa majątkowe), jak również przychody z tytułu dziedziczenia lub darowizny dokonanej przez spadkodawcę na rzecz innych osób w ciągu ostatnich pięciu lat przed śmiercią. W przypadku sporów dotyczących wartości majątku, ostateczne ustalenie należy do sądu.

Podsumowując, zachowek to instytucja prawa spadkowego mająca na celu ochronę interesów najbliższych krewnych zmarłego. Osoby uprawnione do żądania zachowku to przede wszystkim zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy, a w przypadku braku dzieci i małżonka – również rodzeństwo i dziadkowie. Wysokość przysługującego zachowku zależy od wartości spadku oraz stopnia pokrewieństwa, a jego ustalenie opiera się na wartości netto pozostawionego majątku. Zachowek nie przysługuje automatycznie – należy go żądać od spadkobierców w ciągu trzech lat od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o swoim uprawnieniu.