Jakie uprawnienia i dokumenty musisz posiadać, aby móc użytkować wózek widłowy?

Aby zgodnie z prawem użytkować wózek widłowy trzeba posiadać uprawnienia operatora oraz przeprowadzić odbiór UDT (Urząd Dozoru Technicznego). Warunkiem zdobycia uprawnień jest odbycie kursu i zdanie egzaminu państwowego. Do odbioru UDT potrzebne są liczne dokumenty oraz przygotowanie miejsca i warunków, w których inspektor przeprowadzi badania i wyda decyzję o dopuszczeniu (lub niedopuszczeniu) wózka do eksploatacji. Podpowiadamy, jak szybko i skutecznie przeprowadzić wszystkie potrzebne procedury.

Egzamin można zdać w jednym z licznych ośrodków szkoleniowych, zatrudniających instruktorów z uprawnieniami wydanymi przez UDT. Kurs może być też zorganizowany przez pracodawcę, bezpośrednio w magazynie czy hali fabrycznej. W takiej sytuacji pracodawca wynajmuje firmę szkoleniową i najczęściej pokrywa koszty, co jest korzystne i wygodne dla kandydatów na operatorów. 

Jakie wymagania musi spełnić kandydat na operatora wózka widłowego? 

Warunki stawiane przed kandydatami na operatorów wózków widłowych nie są specjalnie wyśrubowane: wystarczy mieć skończone 18 lat, ukończoną minimum szkołę podstawową, odbyć kurs i zdać egzamin. 

Każdy kandydat musi uzyskać zaświadczenie od lekarza medycyny pracy o braku przeciwwskazań do wykonywania zawodu operatora wózka widłowego. Poważnym przeciwwskazaniem do pracy na wózku widłowym może być znaczna wada wzroku lub słuchu oraz choroby stwarzające zagrożenie utratą kontroli nad wózkiem widłowym (m.in. epilepsja). 

Tylko egzamin UDT uprawnia do kierowania wózkiem widłowym 

W zgodzie z obowiązującymi, zmienionymi w 2018 r. przepisami, tylko zdany egzamin UDT uprawnia do pracy na stanowisku operatora wózka widłowego. Musi go zaliczyć każda osoba, która chce legalnie podjąć pracę – dotyczy to także operatorów z wieloletnim doświadczeniem, którzy wcześniej korzystali z innych możliwości dopuszczających pracę na wózkach widłowych. 

Legitymację UDT można zdobyć na trzy różne kategorie wózków jezdniowych: 

• kategoria III WJO – uprawnienia do pracy w charakterze operatora wózków jezdniowych podnośnikowych prowadzonych (brak podestu dla operatora, który idzie obok wózka), 
• kategoria II WJO – uprawnienia obejmują wózki z kategorii III WJO oraz wszystkie wózki, w których operator stoi na pomoście lub siedzi w kabinie, z wyjątkiem wózków specjalizowanych, np. teleskopowych oraz tych, w których operator jest unoszony wraz z ładunkiem,
• kategoria I WJO – uprawnienia obejmują wszystkie pojazdy z kategorii II WJO i III WJO oraz obsługę wózków specjalizowanych ze zmiennym wysięgiem oraz z operatorem podnoszonym wraz z ładunkiem. 

Warto zwrócić uwagę na fakt, że zdobycie legitymacji UDT w kategorii II WJO umożliwia pracę na stanowisku operatora wózków wysokiego składu (reach truck). Jest to o tyle ważne, że zazwyczaj szkolenie praktyczne w czasie kursu odbywa się na popularnych czołowych widlakach. Przesiadka na wózek wysokiego składu może być trudnym zadaniem dla osoby, która nigdy tego typu sprzętem nie jeździła. Chcąc ubiegać się o pracę, warto skorzystać z oferty specjalnych kursów doszkalających, które pozwalają zdobyć minimum doświadczeń w warunkach magazynu wysokiego składowania. 

Jakich dokumentów wymaga rejestracja wózka widłowego? 

Na mocy Ustawy o dozorze technicznym z dnia 21 grudnia 2000 r. oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 lutego 2003 r., wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia podlegają dozorowi technicznemu. Aby możliwe było użytkowanie, każdy wózek widłowy musi być zarejestrowany i przejść procedurę odbioru technicznego, którą przeprowadza inspektor Urzędu Dozoru Technicznego. W tym celu musimy złożyć w lokalnym UDT wniosek o rejestrację. Do wniosku należy załączyć następujące dokumenty: 

• schematy układów (elektrycznego i hydraulicznego), 
• certyfikat pochodzenia, 
• DTR wózka widłowego (Dokumentacja Techniczno-Rozruchowa, instrukcja obsługi) – w dokumentach musi znaleźć się szczegółowe określenie wszystkich parametrów konkretnego modelu pojazdu, 
• specyfikacja techniczna,
• kserokopia ostatniego protokołu i decyzji o dopuszczeniu do rejestracji – dotyczy wózków używanych, które były wcześniej rejestrowane. 

Dokumentacja powinna być przedłożona w języku polskim. W przypadku nowego wózka widłowego wymagane są dwa komplety wszystkich dokumentów. W przypadku wózków nowych proces rejestracji odbywa się na podstawie złożonych dokumentów. Wózki używane muszą przejść procedurę odbioru, czyli sprawdzenia stanu technicznego przez inspektora UDT. 

Jakie elementy wózka są sprawdzane w trakcie odbioru UDT? 

W czasie odbioru inspektor UDT szczególną uwagę zwraca na utrzymanie ładunku nominalnego, zużycie łańcuchów, opon i ogumienia, szczelność układu hydraulicznego i gazowego (jeśli jest to wózek z napędem LPG), poprawność działania układu hamulcowego (hamulec zasadniczy i ręczny), płynność działania układu kierowniczego. Sprawdzeniu podlega też sygnalizacja dźwiękowa i oświetlenie, stan fotela operatora (stan pasów bezpieczeństwa). Inspektor zwraca też uwagę na obecność oznaczeń (m.in. tabeli udźwigu). Jeżeli po przeprowadzeniu testów inspektor wyda pozytywna decyzję, wózek zostaje zarejestrowany. Warto nadmienić, że w czasie odbioru konieczna jest obecność konserwatora, a właściciel wózka ma obowiązek zapewnić warunki do przeprowadzenia badań. 

Po zarejestrowaniu wózek otrzymuje Książkę Eksploatacji (nazywaną też Księgą Rewizyjną), w której gromadzone są wszystkie dokumenty dotyczące wózka (informacje techniczne, świadectwa przeprowadzonych badań). Każdy wózek powinien też posiadać Dziennik Konserwacji, w którym konserwator odnotowuje wszystkie przeprowadzone przeglądy i naprawy. 

O ile egzaminu na operatora wózka widłowego nikt za nas nie zda, to przygotowanie odbioru UDT możemy zlecić zewnętrznej firmie.  Specjalista z firmy Nikoalex zwraca uwagę na korzyści takiego rozwiązania: – Robiąc często odbiory UDT bez problemu skompletujemy wszystkie potrzebne dokumenty, dokonamy przeglądu technicznego i koniecznych napraw wózka, a nasz uprawniony konserwator będzie obecny w trakcie odbioru. Właściciel wózka nie musi osobiście zmagać się z formalnościami: może mieć pewność, że wszystkiego dopilnujemy, a wózek zostanie dopuszczony do użytkowania. 

Jak często należy przeprowadzać konserwacje i odbiory?  

Odbiór wózka widłowego przeprowadza się zazwyczaj raz na 12 miesięcy (w przypadku niektórych typów pojazdów ten okres może być dłuższy). Termin następnego odbioru znajduje się w Księdze Rewizyjnej. Ponadto raz w miesiącu konieczne jest przeprowadzenie przeglądu konserwatorskiego i odnotowanie go w Dzienniku Konserwacji. 

Wszelkie naprawy i modernizacje wózków widłowych muszą być uzgadniane z UDT. Zgodnie z literą prawa właściciel “jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić organ właściwej jednostki dozoru technicznego o każdym niebezpiecznym uszkodzeniu urządzenia technicznego lub nieszczęśliwym wypadku związanym z jego eksploatacją”. Przywrócenie wózka do normalnej eksploatacji wymaga dokonania przeglądu i wydania stosownej decyzji o dopuszczeniu przez Urząd Dozoru Technicznego.