Co to jest i do czego służy koło zamachowe

Koło zamachowe to po prostu idealnie okrągły talerz, składający się z jednej albo dwóch mas. Nazywane mechanicznym akumulatorem energii kinetycznej, wykorzystywanym do krótkotrwałego magazynowania energii uzyskiwanej z nośnika pędu i natychmiastowym oddaniem jej w celu podtrzymania pracy nośnika. Brzmi to może skomplikowanie, ale właśnie dzięki kołu zamachowemu silniki spalinowe mogą działać nieprzerwanie i niemalże równomiernie.

Podstawowa praca koła zamachowego

Praca koła zamachowego w samochodzie wyposażonym w silnik czterosuwowy rozpoczyna się z chwilą pobudzenia go do obrotu przez rozrusznik, czyli niewielki, ale o dużej mocy silnik elektryczny. Dzięki temu w kole zamachowym zostaje natychmiast zmagazynowana energia kinetyczna umożliwiająca oddanie jej w celu umożliwienia wykonania w silniku spalinowym suwu ssania, następnie sprężania, dalej wydechu i powrotu do suwu pracy, kiedy ponownie koło zamachowe otrzymuje dawkę energii do zmagazynowania. Silnik działa więc przy wsparciu koła zamachowego w obiegu zamkniętym i jeżeli będzie do niego dostarczane paliwo, będzie tak działał w nieskończoność, aż do zużycia się jego elementów. 

Rodzaje koła zamachowego

Najprostsze koło zamachowe to przytwierdzony do kołnierza zdawczego (końca wału korbowego) ciężki żeliwny talerz, sprawiający, że silniki pracują ociężale, przy dużym zużyciu paliwa. Jest to tzw. koło sztywne, spełniające jedynie funkcję podstawową, chociaż w ostatnich latach firma Valeo zmodyfikowała ten element, dodając do niego sprężyny tłumiące drgania oraz wibracje. Jednakże bardziej znanym kołem zamachowym, także ze względu na kontrowersje z nim związane, jest koło zamachowe dwumasowe, czyli składające się nie z jednego, ale dwóch lżejszych talerzy, czyli mas.

Funkcje dodatkowe koła zamachowego, czyli dwumas

Koło zamachowe dwumasowe powstało z konieczności, ponieważ sprężyny tłumiące drgania umieszczone w tarczach sprzęgła nie wytrzymywały wibracji oraz przeciążeń generowanych przez coraz mocniejsze jednostki napędowe. W dwumasie jeden talerz przytwierdzony jest do kołnierza zdawczego, czyli podobnie jak w kole sztywnym, ale drugi do skrzyni biegów. Pomiędzy masami, mogącymi obracać się względem siebie o 80 stopni, umieszczone są mocne sprężyny, czyli tłumiki drgań. To właśnie one chronią skrzynię biegów oraz jej podzespoły przed zgubnym wpływem wysokiego momentu obrotowego silnika, a także przed niebezpiecznymi wibracjami powstającymi podczas uruchamiania i wygaszania silnika oraz podczas jego pracy na biegu jałowym.

Zużywanie się koła zamachowego

Koło sztywne praktycznie nie ulega zużyciu, chociaż z czasem może ulec wytarciu zębaty wieniec, który można jednak łatwo zregenerować. Inaczej ma się sprawa z kołem dwumasowym.

Powody zużywania się dwumasowego koła zamachowego

Powody zużywania się dwumasy są dwa. Pierwszym jest delikatność zestawu dwumasowego z jednoczesną koniecznością znoszenia ogromnych przeciążeń. Drugi powód, chociaż oba są powiązane ze sobą, to nieumiejętny styl jazdy użytkownika auta z dwumasą.

Nadużywanie jazdy na półsprzęgle oraz w systemie start-stop, gwałtowne puszczanie sprzęgła, niepotrzebne wprowadzanie silnika na wysokie obroty na biegu jałowym są najczęstszymi powodami powstawania dodatkowych przeciążeń oraz wibracji, z którymi musi sobie koło dwumasowe poradzić. Przeciętna żywotność dwumasy to ok. 150 000 km przebiegu i stąd niechęć użytkowników do tego rozwiązania technicznego, ponieważ regeneracja dwumasy jest często nieadekwatna do przeprowadzenia, a jej wymiana skomplikowana i droga.

Kup koło zamachowe do swojego samochodu w na sprzegla24.pl

Rozwój koła zamachowego

Rozwój technologiczny nie stoi w miejscu i dotyczy również koła zamachowego. Oprócz wspomnianego koła jednomasowego opracowanego przez Valeo, a umożliwiającego konwersję z dwumasy na koło sztywne w niektórych modelach aut, trwają już prace nad kołem zamachowym ze wbudowanym alternatorem zintegrowanym z rozrusznikiem, a co ma doprowadzić do znacznej oszczędności masy całego układu. Mniejsza masa zaś, to mniejsze szkodliwe wibracje.